Memduh Şevket Esendal

Saik Faik Abasıyanık, “Ondan bize bir güzel roman, güzel hikâyeler kaldı çocuklar. Mebusluklar, siyaset oyunları günü, hali doldurur, oyalandırır belki, böbürlendirir insanı. Amma ölünce… tarihe mal olmazlar. Onun güzel romanının, güzel hikâyelerinin genç insanların mahremiyetlerine, yaşayışlarına, mesut ve hüzünlü saatlerine uzun seneler karışmasını dilerim. Mektep kitaplarına onun küçücük, tertemiz, güzel hikâyelerini kocaman laflıların yerine geçmesini dilerim.” sözleriyle anlatıyor Memduh Şevket Esendal’ı.

Geride bıraktığı güzel öyküleri ve romanları üzerinden anımsanması dilenen Memduh Şevket Esendal, güzel Türkçenin de önderi oldu. Günlük yaşamın her anından bulup çıkardığı ve yazarak sıradanlıktan kurtardığı konuları, kendine özgü, akıcı ve yalın bir Türkçe ile okuyucuya aktardı.

Gerek görünür kıldığı durumların ve olayların, gerekse Türkçenin baylığını yansıtan söz varlığıyla Türkçenin ve Türk kültürünün aktarıcısı olan Memduh Şevket Esendal, engin gözlem gücünü yazarlık yaşamı boyunca tüm yapıtlarına yansıtan bir Türk aydını. Memduh Şevket Esendal betiklerinin yayımcısı Bilgi Yayınevi öbeğinde, yazarın yaşamı şu tümcelerle veriliyor:

“Memduh Şevket Esendal, 29 Mart 1883’te Çorlu’da doğdu. Aile çiftçilikle uğraşıyordu. Birbirini izleyen savaşlar yüzünden, düzenli bir öğrenim yapamadı; kendi kendine Fransızca, Rusça, Farsça öğrendi.

Girdiği (1906) İttihat ve Terakki Cemiyeti’nde 1908’den sonra müfettiş olarak çalıştı. Birçok yeri bu görevle dolaştı. Balkan Savaşı patlayınca (1912), aile Çorlu’dan İstanbul’a göçtü.

Büyük Millet Meclisi kurulunca Anadolu’ya geçti. Atatürk’ün yanında yer aldı. Azerbaycan’da (Baku’da) elçilik görevinde bulundu (1920-1924). Sovyet Rusya’nın bu cumhuriyeti kaldırması üzerine İstanbul’a döndü. Galatasaray ve Kabataş liselerinde tarih-coğrafya öğretmenliği yaptı.

Tahran Elçisi (1925-1930), Elazığ Milletvekili (1931-1933), Kabil Elçisi oldu (1933-1941). Bilecik Milletvekili (1941) seçildi, aynı yıl CHP Genel Sekreterliğine getirildi. Bilecik Milletvekilliğine yeniden seçildi (1946). 1945 yılında CHP Genel Sekreterliğinden ayrıldı. 16 Mayıs 1952 tarihinde, Ankara’da dünyamızdan ayrıldı.”

Yapıtları:

Roman:

 

• Ayaşlı ile Kiracıları (1934)
• Vassaf bey

Öykü:

 

• Otlakçı
• Mendil Altında
• Sahan Külbastısı
• Veysel Çavuş
• Bir Kucak Çiçek
• İhtiyar Çilingir
• Miras
• Hava Parası
• Kelepir
• Gödeli Mehmet
• Güllüce Bağları Yolunda
• Gönül Kaçanı Kovalar
• Bir Haydut Kuş
• Mutlu Bir Son
• Bizim Nesibe

 

Anı:

 

• Tahran Anıları ve Düşsel Yazılar

Mektup:

 

• Kızıma Mektuplar
• Oğullarıma Mektuplar