Kiril Ardına Latin Karmaşası

Sovyetler tarih olurken, yeni Türk Cumhuriyetlerinin yöneticileri, ülkelerini yabancı dil boyunduruğundan kurtarmanın yollarını aramaya başladı.

Rus dili ve Sovyet kültürü etkisinden uzaklaşmanın ilk şartının alfabe değişikliği olduğunu görmekte gecikmeyen Azerbaycan, Türkmenistan ve Özbekistan yöneticileri

yeniden Latin alfabesine geçme kararı aldılar.

Doksanlı yılların başından itibaren uygulamaya konulan alfabe değişikliğinde epeyce mesafe kat edildi.

Türkmenistan Millî Meclisinde 1993 yılının Nisan ayında alınan kararla Latin harflerinden oluşan yeni Türkmen alfabesi kabul edildi ve 1996 yılından itibaren uygulanmaya

başlandı.

Kısa sürede Türkmenistan’da hem Latin alfabesine geçildi, hem de 2001 yılından itibaren resmî yazışmalarda, Latin alfabesiyle Türkmence kullanma zorunluluğu getirildi.

Bazı Rus okulları dışında, Türkmenceyle eğitim öğretim uygulamaya sokuldu ve bunda da başarı sağlandı.

Oyunun yeni perdesi

Resmi kurum ve kuruluşlarda olduğu gibi eğitim alanında da Türkmencenin ve Latin alfabesinin kullanılması, Türkçeye olan yakınlığın artmasını da sağladı.

Nitekim bunun sonuçları Türkmenistan’da kısa zamanda ve çok açık biçimde görüldü.

Özellikle genç nesiller ve çocuklar, Türk televizyon kanallarını izlemeye, Türkçe müzik parçalarını mırıldanmaya başladılar.

Ev hanımları bu kanallarda gördükleri Türk yemeklerini deneyerek sofralarına taşıdılar.

Ancak bu geçişte tarih, kirli yüzüyle tekerrür etti.

Ülkelerin yönetimlerinde etkin olan Sovyet zihniyeti taşıyan planlamacılar, Kiril alfabesinde yapılan oyunları Latin alfabesine geçişte de tekrarladılar.

Batılı sömürgeci ülkelerin gönderdiği danışmanların da etkisiyle, bu ülkelerin her biri farklı alfabe oluşturdu.

Latin harfleri kullanan Azerbaycan, Türkmenistan, Özbekistan ve Türkiye, kendi aralarında tüm harfleri aynı olan ortak alfabede buluşamadı.

Geçen yüzyılı, her boya özel Kiril alfabesiyle geçiren ve birbirlerinden uzaklaşan Türkler, bu kez de benimsedikleri her boya özel Latin alfabeleriyle yakınlaşma umutlarını

bir başka bahara bırakmış görünüyorlar.

Bir Çay İçiminde Türkmenistan s.52